Het volledig gerenoveerde ondergrondse gedeelte van het kolenmijnmuseum in Slovenië laat bezoekers de ervaring meemaken van mijnwerkers die decennia lang 160 meter diep onder de grond afdalen om "het zwarte goud" aan de oppervlakte te brengen. Verschillende vertoningen uit het leven en het werk van mijnwerkers, voorgesteld in 20 uitzonderlijke scènes en met 15 interessante poppen, komen tot leven via moderne audiovisuele apparatuur. Een opwindende reis van anderhalf uur, waarin men ook kennis kan nemen van de ontwikkeling van de mechanica in de onderaardse ruimtes van de kolenmijn van Velenje in de laatste decennia, wordt afgesloten met een treinrit met het onderaardse treintje.

**VOOR BEZICHTIGING VAN HET MUSEUM IS EEN VOORAFGAANDE RESERVERING NODIG**

Het museum van Velenje is gevestigd in het kasteel Velenje dat bekend staat als een van de best bewaarde kastelen van Slovenië. Het kasteel Velenje wordt in historische bronnen voor het eerst vermeld in 1270, maar kreeg zijn huidige uiterlijk in de 16e eeuw, toen de toenmalige eigenaren het kasteel volledig renoveerden en de vesting veranderden in een residentie in renaissance stijl. Na de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel publiek eigendom, een groot deel van de meubels werd vernield en het gebouw begon in te storten. In 1957 richtte de koolmijn van Velenje een Museum op van Sloveense kolenmijnen en het museum heeft nu zijn ruimtes in het kasteel van Velenje kasteel.

Al snel kwamen er nieuwe collecties in het museum en tegelijkertijd vond een intensieve renovatie plaats van het kasteelgebouw.
Vandaag beslaat het museum Velenje met zijn inhoud drie gemeenten in de Šaleška-vallei (Velenje, Šoštanj en Šmartno ob Paki) en biedt de bezoekers elf permanente galerie tentoonstellingen en ook altijd een of andere tijdelijke tentoonstelling. Naast de collecties die de bezoeker door de lokale geschiedenis zal leiden, is ook zeker de Afrikaanse collectie van František Foit, één van de drie belangrijkste Afrikaanse collecties op Sloveense bodem, een verzameling overblijfselen van een mastodont maar ook de verzameling hedendaagse Sloveense kunst de moeite waard.

De Kavčnik hoeve in Zavodnje is een schitterend voorbeeld van landbouwarchitectuur in Slovenië en het meest zuidelijk bewaard gebleven rookhuis in het Europese gebied. Dit soort huizen domineerden in deze streken van de 11e tot het einde van de 18e eeuw, maar toen begonnen de autoriteiten de eigenaren te vervolgen vanwege het grote brandgevaar. Ze werden vervangen door meer moderne bouw met de zgn. "zwarte keuken".

De huidige hoeve is ontstaan als gevolg van verschillende reconstructies en aanbouwsels, maar bestaat echter in beginsel uit verschillende substantieel autonome ruimtes. Het oudste deel van de boerderij is het rookhuis, ongeveer 400 jaar oud.

Het kleine raam in het rookgedeelte, het schuifmechanisme en de details van de houten scharnieren bij de toegangsdeur tot de schuur, getuigen dat de kern van het gebouw met de schuur waarschijnlijk in de 17e eeuw is gemaakt. In die tijd was het rookhuis de enige leefruimte van de Kavčnik-hoeve.

De museumpresentatie van het rookhuis is zo ontworpen dat de bezoekers het gevoel hebben dat er nog steeds mensen in wonen, aangezien ook vandaag het vuur nog opvlamt en de rook nog dagelijks door de ruimtes trekt.

De Gril hoeve is een in ecomuseum veranderde oude wijnkelder op de voormalige wijnhelling Lipje bij Velenje. De boerderij herbergt een huis met een zwarte keuken, een groente- en een kruidentuin, een bijenkorf, een wijngaard en een boomgaard.

Het huis werd vermoedelijk gebouwd in het midden van de 19e eeuw als een klein wijnhuis (wijnkelder) op de wijnhellingen van Lipje en Vinska Gora. Aan het einde van de 19e eeuw, verdwenen de wijngaarden als gevolg van bladluis en werden deze wijnboerderijen vanwege de kleine omvang veranderd in kleine boerderijen.

In die tijd werd ook het bedrijfsgedeelte aan het huis toegevoegd. Het huis is van het boven-kelder type, deels gemetseld en deels van hout, met de kortere kant tegen de helling aangeleund. Het huis heeft een bewaarde zwarte keuken, een portaal, een "huis", een "schuur" en een wijnkelder. Tegenwoordig is het huis een van de weinige goed bewaard gebleven voorbeelden van het erfgoed van wijnmakers in het gebied van Vinska Gora.

Het museum Huis van mineralen herbergt een geologische verzameling van mineralen van de hele wereld en een uitgebreide verzameling mineralen uit Slovenië. Vandaag is in het Huis van mineralen een verzameling van meer dan 4000 verschillende mineralen van de privéverzameling van verzamelaar en kenner Jože Rihtar te bezichtigen.

De collectie omvat ook een uniek stuk barnsteen, dat in 2008 werd gevonden in de Kolenmijn Velenje. Naast de mineralenverzameling herbergt het Huis van Mineralen ook een gemologische verzameling van edelstenen. De collectie omvat ook een rijke verzameling van mineralen die in al hun pracht stralen onder ultraviolet licht.

Leerbewerking was eeuwenlang een traditioneel belangrijk ambacht in Slovenië. Met de opkomst van de industrialisatie ontwikkelde dit ambacht zich op industrieel niveau en in de 20e eeuw was dit een belangrijke sector van de economie. Na de crisis in de leerindustrie in de tweede helft van de 20e eeuw verdwenen de  industriële leerlooierijen voor het grootste gedeelte.

Vila Mayer, een object van de gemeente Šoštanj, is een typisch voorbeeld van burgerlijke architectuur van het laat-historicisme. De villa werd gebouwd aan het begin van de 20e eeuw in opdracht van de advocaat dr. Fran Mayer, tussen de twee wereldoorlogen jarenlang burgemeester van Šoštanj. Sinds 2002 heeft de eigenaar van de villa, de gemeente Šoštanj, de villa gerenoveerd en er permanente collecties van cultureel erfgoed ondergebracht, die toegankelijk zijn voor het publiek.

De villa is ook een protocolfaciliteit van de gemeente Šoštanj. Vanaf 1 juli 2015 is de trouwzaal van Vila Mayer ook een officiele ruimte voor het sluiten van huwelijksovereenkomsten geworden. Sinds 2006 is de villa samen met de tuin uitgeroepen tot cultureel monument van lokale betekenis. Op de benedenverdieping van Vila Mayer bevint zich een informatiepunt waar u ook een BICY-kaart kunt krijgen. Voor het uitgeven van een BICY-kaart hebt u een identiteitsbewijs nodig en een document met uw belastingnummer.

De herdenkingsruimte in Topolšica is gewijd aan de herinnering aan de ondertekening van een van de vier gedeeltelijke capitulaties van het Duitse leger. Dit betekende het einde van de Tweede Wereldoorlog voor de Slovenen.